Raportowanie do GIIF o transakcjach ponadprogowych

Ustawa o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu z dnia 1 marca 2018 roku oraz nowelizacja ustawy AML z dnia 30 marca 2021 roku wskazują, że jednym z kluczowych zadań instytucji obowiązanych jest ścisła współpraca z GIIF (tj. Generalnym Inspektorem Informacji Finansowej, który jest głównym elementem polskiego systemu AML).

W ramach tej współpracy instytucje obowiązane są zobligowane do:

• raportowania GIIF transakcji ponadprogowych,
• raportowania GIIF transakcji podejrzanych,
• przekazywania GIIF formularzy identyfikujących instytucję obowiązaną,
• udostępniania GIIF wszystkich innych informacji, które mogą mieć znaczenie dla przeciwdziałania praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu,
• realizowania zaleceń GIIF takich jak zablokowanie rachunku, wstrzymanie transakcji, zamrożenie wartości majątkowych oraz nieudostępnienie wartości majątkowych podmiotowi lub osobie (co oznaczać może m.in. nieudzielanie pożyczki albo kredytu, niedokonanie darowizny albo płatności).

W tym artykule skupimy się na jednym z tych zadań, które ma charakter stały i przez to zajmuje instytucjom obowiązanym sporo czasu – raportowaniu transakcji ponadprogowych do GIIF.

Transakcja ponadprogowa a transakcja podejrzana

Zacznijmy od wyjaśnienia trzech podstawowych pojęć, które mają znaczenie w zestawieniach przygotowywanych i przekazywanych przez instytucje obowiązane do GIIF.

Transakcja jest to czynność prawna lub faktyczna, na podstawie której dokonuje się przeniesienia własności lub posiadania wartości majątkowych, albo czynność prawna lub faktyczna dokonywana w celu przeniesienia własności lub posiadania wartości majątkowych.

Transakcja podejrzana jest to taka transakcja, w wypadku której występują okoliczności mogące wskazywać na jej związek z praniem pieniędzy albo finansowaniem terroryzmu.

Transakcja ponadprogowa, na której skupiamy się w tym poradniku, jest to transakcja o równowartości 15.000 euro lub większej, bez względu na to, czy transakcja jest przeprowadzana jako pojedyncza operacja czy kilka operacji, które wydają się ze sobą powiązane.

Transakcje ponadprogowe, które muszą być raportowane do GIIF

Instytucje obowiązane muszą przekazywać Generalnemu Inspektorowi Informacji Finansowej zawiadomienia na temat:

1) przyjętej wpłacie lub dokonanej wypłacie środków pieniężnych o równowartości przekraczającej 15.000 euro;
2) wykonanym transferze środków pieniężnych o równowartości przekraczającej 15.000 euro, z wyjątkiem:
a) transferu środków pieniężnych pomiędzy rachunkiem płatniczym i rachunkiem lokaty terminowej, które należą do tego samego klienta w tej samej instytucji obowiązanej,
b) krajowego transferu środków pieniężnych z innej instytucji obowiązanej,
c) transakcji związanej z gospodarką własną instytucji obowiązanej, która została przeprowadzona przez instytucję obowiązaną we własnym imieniu i na własną rzecz, w tym transakcji zawartej na rynku międzybankowym,
d) transakcji przeprowadzonej w imieniu lub na rzecz jednostek sektora finansów publicznych, o których mowa w art. 9 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych,
e) transakcji przeprowadzonej przez bank zrzeszający banki spółdzielcze, jeżeli informacja o transakcji została przekazana przez zrzeszony bank spółdzielczy,
f) przewłaszczenia na zabezpieczenie wartości majątkowych wykonanego na czas trwania umowy przewłaszczenia z instytucją obowiązaną.

Obowiązek przekazywania informacji GIIF dotyczy również:

1) transferu środków pieniężnych spoza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na rzecz odbiorcy, którego dostawcą usług płatniczych jest instytucja obowiązana,
2) transakcji kupna lub sprzedaży wartości dewizowych, których równowartość przekracza 15.000 euro, albo pośredniczenia w przeprowadzeniu takiej transakcji.

Wymogi wobec zawiadomień do GIIF o transakcjach ponadprogowych

Instytucje obowiązane muszą przekazywać GIIF informacje o transakcjach ponadprogowych w terminie 7 dni liczonym od dnia:

1) przyjęcia wpłaty lub dokonania wypłaty środków,
2) wykonania transakcji płatniczej transferu środków pieniężnych,
3) udostępnienia środków płatniczych odbiorcy,
4) przeprowadzenia albo pośredniczenia w przeprowadzeniu transakcji kupna lub sprzedaży wartości dewizowych,
5) sporządzenia aktu notarialnego.

Zestawienia o transakcjach ponadprogowych przekazywane do GIIF muszą zawierać:

1) niepowtarzalny identyfikator transakcji w ewidencji instytucji obowiązanej,
2) datę albo datę i godzinę przeprowadzenia transakcji,
3) dane identyfikacyjne, o których mowa w art. 36 ust. 1, klienta wydającego dyspozycję lub zlecenie przeprowadzenia transakcji,
4) posiadane dane identyfikacyjne, o których mowa w art. 36 ust. 1, pozostałych stron transakcji,
5) kwotę i walutę transakcji albo wagę i próbę złota dewizowego lub platyny dewizowej będących przedmiotem transakcji,
6) rodzaj transakcji,
7) tytuł transakcji,
8) sposób wydania dyspozycji lub zlecenia przeprowadzenia transakcji,
9) numery rachunków wykorzystanych do przeprowadzenia transakcji oznaczone identyfikatorem Międzynarodowego Numeru Rachunku Bankowego (IBAN) lub identyfikatorem zawierającym kod kraju oraz numer rachunku w przypadku rachunków nieoznaczonych IBAN.

Zawiadomienia dla GIIF o transakcjach ponadprogowych muszą spełniać również poniższe kryteria:

1) wykorzystywane przez instytucję obowiązaną wzory dokumentów elektronicznych muszą być zgodne z plikami opracowanymi przez ustawodawcę,
2) przekazywanie do GIIF informacji o transakcjach ponadprogowych musi odbywać się przez stronę internetową lub odpowiednie oprogramowanie,
3) dostarczane GIIF dokumenty muszą być opatrzone kwalifikowanym podpisem elektronicznym i kwalifikowaną pieczęcią elektroniczną.

System raportowania transakcji ponadprogowych do GIIF

Rozwiązaniem informatycznym, które spełnia wszystkie wymagania ustawowe dotyczące AML i raportowania do GIIF, jest iAML – kompleksowy i na bieżąco aktualizowany system analityczno-raportujący AML mający opcję dostosowania do specyfiki różnych typów instytucji obowiązanych.

System iAML ma m.in. wbudowaną funkcję tworzenia i wysyłania do GIIF zawiadomień oraz formularzy, w tym o transakcjach ponadprogowych. Zawiera aktualne wzory dokumentów związanych z przeciwdziałaniem praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu. Ma funkcjonalności pozwalające realizować także pozostałe obowiązki AML nałożone na instytucje obowiązane. A w razie zmian prawnych system iAML jest dostosowywany do nowych wymagań ustawowych.

System iAML ułatwia pracę i automatyzuje procesy AML, zapewniając przy tym wysoki poziom bezpieczeństwa finansowego każdej instytucji obowiązanej.

Chcesz dowiedzieć się więcej o systemie analityczno-raportującym iAML?
Skontaktuj się z naszym działem obsługi klienta, aby uzyskać bezpłatną konsultację:
dok@iaml.com.pl / +48 22 100 36 93