Identyfikacja i ocena ryzyka prania pieniędzy przez instytucje obowiązane – do 13 stycznia 2019

Zgodnie z ustawą z dnia 1 marca 2018 roku o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu, instytucje obowiązane muszą dokonywać identyfikacji oraz oceny ryzyka prania pieniędzy w zakresie, w jakim ryzyko to odnosi się do prowadzonej przez te podmioty działalności. Pierwsza tego rodzaju ocena ryzyka AML musi być przygotowana przez instytucje obowiązane nie później niż do 13 stycznia 2019 roku (zobacz również pozostałe obowiązki instytucji obowiązanych).

Program analityczny iAML to rozwiązanie, które umożliwia szybkie i łatwe przeprowadzenie identyfikacji czynników oceny ryzyka prania pieniędzy i finansowania terroryzmu. W ramach wsparcia ze strony iAML jest również opracowanie dokumentu oceny ryzyka AML.

Identyfikacja i ocena ryzyka prania pieniędzy

Ocena ryzyka związanego z praniem pieniędzy oraz finansowaniem terroryzmu musi być przeprowadzona z uwzględnieniem:

1. Krajowej oceny ryzyka związanego z praniem pieniędzy i finansowaniem terroryzmu, sporządzanej przez Generalnego Inspektora Informacji Finansowej;
2. Sprawozdania Komisji Europejskiej oceniającego ryzyko prania pieniędzy występujące na poziomie Unii Europejskiej;
3. Kluczowych czynników ryzyka dla konkretnej instytucji obowiązanej, którymi są:
   • klienci (np. ryzyko błędnej identyfikacji klienta),
   • państwo (np. ryzyko dywersyfikacji geograficznej klientów),
   • obszary geograficzne (np. ryzyko miejsca przeprowadzenia transakcji),
   • produkty i usługi (np. ryzyko prawne),
   • transakcje (np. ryzyko wykorzystywanych systemów transakcyjnych),
   • kanały dostawy odnoszące się do usług, produktów i transakcji (np. ryzyko czynnika ludzkiego).

Ocena ryzyka prania pieniędzy i finansowania terroryzmu opracowywana przez instytucję obowiązaną powinna:

• zostać po raz pierwszy przygotowana najpóźniej do dnia 13 stycznia 2019 roku,
• być aktualizowana zawsze w razie pojawienia się takiej potrzeby (czyli w chwili wystąpienia zmiany w czynnikach ryzyka, np. wprowadzenie nowej usługi lub rozpoczęcie działalności na nowym rynku), a najrzadziej raz na 2 lata (co wynika z dwuletniego okresu aktualizacji dokumentów Komisji Europejskiej dotyczących AML),
• być przeprowadzona w sposób proporcjonalny do skali oraz rodzaju prowadzonej działalności,
• mieć formę dokumentu (w postaci papierowej albo elektronicznej),
• zostać zatwierdzona przez uprawniony organ funkcjonujący w ramach danej instytucji obowiązanej (np. zarząd spółki),
• być przekazana do Generalnego Inspektora Informacji Finansowej, gdy GIIF zażąda od instytucji obowiązanej jej przekazania.

Do identyfikacji ryzyka prania pieniędzy oraz sporządzenia oceny tego ryzyka instytucje obowiązane potrzebują:

• dokładnych i kompletnych danych na temat swoich klientów, przeprowadzanych transakcji, procederu prania pieniędzy itp.,
• wiedzy oraz doświadczenia w obszarze przeciwdziałania praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu,
• ludzi i narzędzi, których zadaniem będzie sporządzenie analizy oraz jej późniejsza aktualizacja,
• czasu na przeprowadzenie procesu zbierania, weryfikacji i analizy danych, a następnie zagregowanie wniosków i opracowanie finalnego dokumentu oceny ryzyka.

Na proces kompleksowej analizy ryzyka prania pieniędzy mogą składać się następujące kroki:

1. Identyfikacja ryzyka, czyli określenie, w jaki sposób przestępcy mogliby wykorzystać produkty, usługi, systemy IT, pracowników oraz inne zasoby instytucji obowiązanej do nielegalnych działań.
2. Opracowanie systemu oceny, czyli stworzenie na przykład skali punktowej, na podstawie której dokonywana będzie ocena ryzyka i podejmowane będą decyzje o postępowaniu z danym klientem oraz konkretną transakcją.
3. Opracowanie listy sygnałów alarmowych, które powinny wzbudzać szczególną czujność oraz zmieniać postępowanie względem klienta lub transakcji, by nie dopuścić do incydentów prania pieniędzy lub finansowania terroryzmu.

Za brak oceny ryzyka prania pieniędzy instytucjom obowiązanym grozi kara administracyjna (dowiedz się więcej o: kary i sankcje AML). Instytucje obowiązane muszą więc dokonać identyfikacji i oceny ryzyka prania pieniędzy zgodnie z opisanymi powyżej wymaganiami – nawet mimo braku wewnętrznych kompetencji w zakresie AML oraz mimo tego, że krajowa ocena ryzyka jest dopiero w trakcie przygotowywania (GIIF ma czas na stworzenie tego dokumentu do 13 lipca 2019 roku), a sprawozdanie Komisji Europejskiej odnosi się do ryzyka prania pieniędzy tylko na szczeblu całej Unii Europejskiej.

Jak szybko i sprawnie zidentyfikować oraz ocenić ryzyko prania pieniędzy

Brak wiedzy, narzędzi analitycznych, czasu lub zasobów kadrowych to poważne utrudnienie, szczególnie dla małych instytucji obowiązanych. Warto więc rozważyć skorzystanie ze wsparcia ekspertów i z gotowych, kompletnych rozwiązań w obszarze przeciwdziałania praniu pieniędzy, które pozwalają wypełnić wszystkie podstawowe wymogi prawne szybko, łatwo i niskim kosztem.

Program analityczny iAML (np. iAML dla mikrofirm lub iAML dla małych i średnich firm) to rozwiązanie, które zawiera m.in. matrycę oceny ryzyka, na którą składają się szczegółowe kryteria oceny ryzyka prania pieniędzy i finansowania terroryzmu. Dzięki tej wbudowanej funkcji, program iAML umożliwia szybkie i łatwe zidentyfikowanie czynników oceny ryzyka prania pieniędzy.

Pamiętaj! Identyfikacja i ocena ryzyka prania pieniędzy to jeden z obowiązków AML nałożonych na instytucje obowiązane przez ustawę o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu. Pomocny w realizacji tego zadania jest program taki jak zestaw narzędzi iAML, który jest dopasowany do potrzeb każdego typu instytucji obowiązanej. Skorzystać możesz także z gotowego dokumentu oceny ryzyka od iAML.

Chcesz dowiedzieć się więcej o zestawie narzędzi iAML?
Skontaktuj się z naszym działem obsługi klienta:
dok@iaml.com.pl / +48 22 100 36 93