
Czym jest PML i jakie zagrożenie stanowi dla AML?
Metody działania umożliwiające przestępcom profesjonalne pranie pieniędzy oraz strategie w walce z PML
Działając w obszarze AML od ponad 10 lat, widzimy, że świat przeciwdziałania praniu pieniędzy zmienia się w zawrotnym tempie. Innowacyjne technologie, które i my w iAML mamy możliwość tworzyć i rozwijać, ale także nowe rozwiązania prawne i coraz bardziej zaawansowane metody śledcze pozwalają skuteczniej zwalczać przestępczość finansową. Doniesienia medialne pokazują, że organy ścigania i instytucje regulacyjne wykorzystują dziś między innymi sztuczną inteligencję, analitykę big data oraz międzynarodową współpracę, aby tropić i zwalczać nielegalne przepływy pieniędzy i luki w systemie finansowym.
Jednak przestępcy nie pozostają w tyle. Tak jak rozwija się świat legalnych finansów, tak ewoluują mechanizmy ich nielegalnego obiegu. Klasyczne metody prania pieniędzy są uzupełniane bardziej wyrafinowanymi schematami, takim jak Professional Money Laundering (PML) – profesjonalne pranie pieniędzy, czy Fraud-as-a-Service (FaaS) – oszustwo jako usługa. Przestępczość finansowa w pewnej części stała się globalnym biznesem, w którym specjalistyczne usługi pozwalające na ukrycie pochodzenia nielegalnych funduszy są dostępne na zamówienie.
Kluczowe tematy omawiane w tym artykule:
- Definicja PML (Professional Money Laundering, profesjonalne pranie pieniędzy).
- Metody i działania stosowane przez grupy przestępcze w ramach PML.
- Zagrożenia wynikające z PML i sposoby przeciwdziałania tym ryzykom.
Definicja PML: Czym jest PML w świecie prania pieniędzy?
PML to skrót od określenia Professional Money Laundering, czyli profesjonalne pranie pieniędzy. Jest to zaawansowana forma działalności przestępczej, która polega na profesjonalnej pomocy w ukrywaniu pochodzenia, właścicieli i przeznaczenia nielegalnych dochodów. Jej celem jest wprowadzenie tego rodzaju funduszy do systemu finansowego w taki sposób, aby było to niewidoczne dla instytucji kontrolujących przepływ środków.
Jakie metody stosują przestępcy w ramach PML?
Przestępcy i zorganizowane grupy zajmujące się praniem pieniędzy wykorzystują różnorodne metody, aby ukryć źródło i właścicieli nielegalnych funduszy. Działania tworzące PML mogą obejmować techniki takie jak:
- tworzenie fikcyjnych firm – polega to na zakładaniu firm-słupów, które pozornie prowadzą legalną działalność gospodarczą, ale pod przykrywką legalnych transakcji umożliwiają przepływ nielegalnych środków;
- zarządzanie sieciami kurierów pieniężnych (tzw. mułów finansowych) – osoby te przenoszą środki w sposób ukryty, często przekraczając granice państwowe, aby skuteczniej utrudniać śledzenie wartości majątkowych;
- korzystanie z usług prawników czy księgowych – specjaliści ci pomagają w ukrywaniu rzeczywistego właściciela funduszy oraz tworzeniu fałszywych dokumentów, które utrudniają identyfikację źródła dochodów.
Jak technologia wpływa na rozwój PML?
Dynamiczny rozwój technologii przyczynił się do nasilenia zjawiska profesjonalnego prania pieniędzy. Wśród nowych procederów przestępczych, o których warto wiedzieć, jest na przykład Fraud-as-a-Service (FaaS), czyli oszustwo jako usługa – biznes, który dostarcza przestępcom narzędzia, usługi i wsparcie za opłatą. Innym przykładem może być wykorzystanie finansowania społecznościowego na platformach crowdfundingowych do prania pieniędzy i finansowania terroryzmu.
Jakie wyzwania przynosi PML?
Profesjonalne pranie pieniędzy stanowi wieloaspektowe wyzwanie zarówno dla instytucji obowiązanych, jak również regulatorów i organów ścigania. Warto zwrócić uwagę na kilka kluczowych obszarów mających znaczenie w tym zakresie:
- zaawansowane metody – profesjonalne działania wykorzystują skomplikowane, często innowacyjne schematy, metody i kanały;
- skomplikowane sieci finansowe – w tym tworzenie warstw pośrednich spółek czy wykorzystywanie struktur korporacyjnych;
- globalny charakter – profesjonalne pranie pieniędzy często odbywa się w wielu jurysdykcjach (czasami również za przyzwoleniem politycznych decydentów, w przypadku gdy proceder prania pieniędzy dotyka obywateli innych państw);
- korzystanie z legalnych struktur – przestępcy wykorzystują działające pozornie zgodnie z prawem firmy, usługi i transakcje;
- stosowanie nowych technologii – są to rozwiązania takie jak kryptowaluty, anonimowe portfele czy miksery kryptowalutowe;
- wykorzystanie analityki i automatyzacji – zaawansowane algorytmy potrafią na przykład dynamicznie zmieniać schematy działań;
- złożoność dochodzeń – prowadzenie skutecznych śledztw jest kosztowne i czasochłonne, wymaga zaawansowanych narzędzi i specjalistycznych kompetencji.
Jakie zagrożenia wiążą się z rozwojem PML?
Zagrożenia wynikające z rozwoju PML mogą negatywnie oddziaływać zarówno na całe systemy finansowe, jak i na bezpieczeństwo indywidualnych firm oraz instytucji. Wśród najpoważniejszych zagrożeń warto wymienić między innymi poniższe ryzyka:
- destabilizacja gospodarki – pranie pieniędzy zaburza funkcjonowanie rynku, prowadzi między innymi do wzrostu inflacji i naruszenia stabilności ekonomicznej;
- osłabienie instytucji państwowych – pieniądze z przestępstw mogą przenikać do polityki i administracji publicznej, prowadząc do korupcji i osłabienia rządów prawa;
- finansowanie przestępczości – PML pomaga finansować na przykład terroryzm, przemyt, handel narkotykami, bronią i ludźmi;
- osłabienie zaufania do instytucji finansowych – instytucje finansowe tracą wiarygodność, gdy są wykorzystywane do prania pieniędzy;
- ryzyko dla firm – brak wykrycia PML w realizowanych transakcjach może przynosić dotkliwe konsekwencje prawne, finansowe oraz wizerunkowe.
Jak zwalczać profesjonalne pranie pieniędzy?
Walka z profesjonalnym praniem pieniędzy stanowi poważne wyzwanie dla służb ścigania i regulatorów na całym świecie. Ten niezwykle złożony proceder wymaga skoordynowanej odpowiedzi na poziomie międzynarodowym i krajowym, ale również z perspektywy każdej pojedynczej firmy i instytucji.
Istotnym elementem walki z procederem PML jest wdrożenie skutecznych procesów i systemów AML obejmujących należytą staranność w kontaktach z klientami, czyli między innymi dokładną identyfikację i weryfikację klientów, stosowanie odpowiednich środków bezpieczeństwa finansowego, monitorowanie wszystkich transakcji oraz raportowanie transakcji podejrzanych. Przeprowadzone działania mają umożliwić poznanie klienta, ocenę wiarygodności oraz zrozumienie wpływu sposobu działania na potencjalne ryzyko prania pieniędzy. Pomagają w tym nowoczesne rozwiązania technologiczne takie jak system analityczno-raportujący iAML oraz listy restrykcyjne iAML wspierające screening klientów.
Umiejętne i świadome wykorzystanie nowoczesnych technologii (w połączeniu z kompetencjami ludzkimi), w tym eksperckich systemów AML, sztucznej inteligencji i analiz big data, umożliwia szybsze wykrywanie podejrzanych schematów finansowych, co znacząco zwiększa skuteczność kontroli i monitoringu.
Ważną rolę odgrywa międzynarodowa współpraca, w której organizacje takie jak FATF (Financial Action Task Force) czy Europol wspierają działania przeciwko praniu pieniędzy przez na przykład wymianę informacji i ustanawianie standardów. W tym kontekście warto też zwrócić uwagę na przykład na raport przygotowany przez FATF “Professional Money Laundering”.
Dodatkowo, wzmocnienie regulacji prawnych poprzez wprowadzenie surowszych przepisów, sankcji oraz konfiskaty majątków związanych z praniem pieniędzy stanowi kolejny niezbędny element walki z przestępczymi procederami związanymi z profesjonalnym praniem pieniędzy.
FAQ, czyli informacje o PML w pigułce:
1. Czym jest PML?
PML to skrót od Professional Money Laundering i oznacza profesjonalne pranie pieniędzy. Jest to zaawansowana działalność przestępcza, która polega na świadczeniu specjalistycznych usług pomagających w ukrywaniu pochodzenia, właścicieli i przeznaczenia nielegalnych dochodów, tak aby ich wprowadzenie do systemu finansowego było niewidoczne dla organów kontroli.
2. Jakie są główne zagrożenia związane z PML?
Główne zagrożenia wynikające z PML to destabilizacja gospodarki (np. wzrost inflacji), osłabienie instytucji państwowych przez korupcję, finansowanie innych groźnych przestępstw (np. terroryzm, handel ludźmi i narkotykami), spadek zaufania do instytucji finansowych oraz konkretne ryzyka prawne, finansowe i wizerunkowe dla firm.
3. Jak skutecznie zwalczać profesjonalne pranie pieniędzy?
Skuteczna walka z PML wymaga kilku działań: wdrażania w firmach efektywnych systemów AML (m.in. identyfikacja klienta, monitorowanie transakcji), wykorzystywania nowoczesnych technologii takich jak AI czy big data, prowadzenia międzynarodowej współpracy (np. przez FATF i Europol) oraz wzmacniania regulacji prawnych przez surowsze sankcje i konfiskatę majątków.